ਸਾਲ 2025 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਛਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ (IPOs) ਨਾਲ ਪੂੰਜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ। ਮਾਰਕੀਟ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਸਿਕਿਓਰਿਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਐਕਸਚੇਂਜ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (SEBI) ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਗਏ IPOs ਦੇ ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ (DRHPs) ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਆਕਰਸ਼ਕ ਮੁਲਾਂਕਣਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਮੋਟਰਾਂ ਵਿੱਚ IPOs ਪ੍ਰਤੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਰੁਝਾਨ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ।
ਪਹਿਲੀ ਛਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ, 118 ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਲਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾਇਰ ਕੀਤੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2024 ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਫ 52 ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਆਪਣੇ IPOs ਲਈ ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾਇਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੁੱਲ 1.6 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਰਕਮ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਇਸ ਸਾਲ IPO ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ Grow, Pine Labs, Waterways Leisure Tourism, Lalitha Jewellery Mart, Canara Robeco Asset Management ਅਤੇ Physicswala ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ IPO ਲਈ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਰਜ਼ੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। IPO ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦਾਇਰ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹੈ।
ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ IPO ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ IPO ਲਿਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਯਾਨੀ DRHP ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਰੈਗੂਲੇਟਰ SEBI ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦੇ ਆਕਾਰ, ਜੋਖਮ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ ਖੁਲਾਸੇ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਭਾਵੇਂ IPO ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾਇਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਹੈ, ਪਰ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ IPO ਦੀ ਗਿਣਤੀ 24 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋਏ 36 IPO ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾਇਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ IPO ਆਉਣਗੇ।
ਸਾਲ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ IPO ਬਾਜ਼ਾਰ ਕਾਫ਼ੀ ਠੰਡਾ ਰਿਹਾ, ਜਿੱਥੇ 10 ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ IPO ਰਾਹੀਂ ਪੂੰਜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ 18,704 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਵਿੱਚ IPO ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਧਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ IPO ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸੌਦਾ ਹੋਇਆ।
ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਮਾਈ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਤੋਂ ਸੈਕੰਡਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪੜਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਨੇ IPO ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਾਇਰ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।
ਬੈਂਕਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਪੀਓ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਗਭਗ 18 ਮਹੀਨੇ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਡਰਾਫਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੇਬੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਈਪੀਓ ਨਾਲ ਪੂੰਜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 12 ਮਹੀਨੇ ਹੋਰ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਾਰੀਕਰਤਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।