ਭਾਰਤ ਨੇ ਮਲੇਰੀਆ ਵਰਗੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਮਲੇਰੀਆ ਟੀਕਾ 'EdFalciVax' ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਵੀ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਸੀਐੱਮਆਰ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਟੀਕਾ ਮਲੇਰੀਆ ਪਰਜੀਵੀ ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਫਾਲਸੀਪੈਰਮ ਵਿਰੁੱਧ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪਰਜੀਵੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੱਛਰ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਛਾਲ
ਆਈਸੀਐੱਮਆਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਮਲੇਰੀਆ, ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਮੱਛਰ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਟੀਕਿਆਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਮਲੇਰੀਆ ਵਿਰੁੱਧ ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਡਫਾਲਸੀਵੈਕਸ ਟੀਕਾ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਸਥਿਤ ਖੇਤਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ (ਆਰਐੱਮਆਰਸੀ) ਅਤੇ ਆਈਸੀਐੱਮਆਰ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਯਤਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲੈਕਟੋਕੋਕਸ ਲੈਕਟਿਸ ਨਾਮਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੋਹਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਟੀਕਾ
ਇਸ ਟੀਕੇ ਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਲੇਰੀਆ ਪਰਜੀਵੀ ਨੂੰ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਮੱਛਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਾਗ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਇਹ ਖੂਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਪੜਾਅ ਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਇਨਿਹਿਬਟਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਫਾਇਤੀ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਟੀਕਾ
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਉਪਲਬਧ ਦੋ ਮਲੇਰੀਆ ਟੀਕੇ - RTS,S ਅਤੇ R21/Matrix-M - ਦੀ ਕੀਮਤ ਪ੍ਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਲਗਭਗ ₹800 ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ 33 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 67 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਨਵਾਂ ਟੀਕਾ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿਫਾਇਤੀ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਸੁਸ਼ੀਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਟੀਕਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰੀ-ਕਲੀਨਿਕਲ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ICMR, ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮਲੇਰੀਆ ਰਿਸਰਚ (NIMR) ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇਮਯੂਨੋਲੋਜੀ (NII) ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ICMR ਨੇ ਟੀਕੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੀਕਾ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਯੋਗਦਾਨ
ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 26 ਕਰੋੜ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਹ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਟੀਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐਡਫਾਲਸੀਵੈਕਸ ਰਾਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਲੇਰੀਆ ਖਾਤਮਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਲੇਰੀਆ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੱਛਰ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਉਮੀਦਾਂ ਜਗਾਏਗੀ।